woensdag 7 april 2010

AH-Erlebnis


Was het koken al nooit echt Neerlands sterke punt, de laatste jaren maakt de keuken een wel erg moeilijke periode door. Dat is mijns inziens met name te danken aan de uiterst succesvolle wisselwerking tussen het Nederlandse Volk en Albert Heijn. Niemand had kunnen vermoeden dat een gezellige Zaanse kruidenier ooit zou uitgroeien tot een monster genaamd Ahold dat de massa’s voedt met inferieure producten. Je reinste science fiction, wat mij betreft. Het kan toch niet echt zo zijn dat wij het ‘vers’ afgebakken brood, dat zorgt voor een walgelijk weeïge baklucht op menig station, echt lekker vinden, ja zelfs prefereren boven de bakker? Niemand schijnt zich vooralsnog ernstige zorgen te maken over het feit dat ‘in de bonus’ inmiddels synoniem is geworden voor ‘in de aanbieding.’

Toch zou een stukje reflectie hierover misschien geen kwaad kunnen. Een sleutelrol in het geheel is weggelegd voor het verschijnsel AllerHande. Als Albert Heijn weer een interessant onbekend nieuw product heeft ontdekt dat zij geschikt acht voor massaconsumptie (men denke aan: de tilapia) wordt het dankzij deze verkapte reclamefolder gegarandeerd gemeengoed. De AllerHande leidt de altijd-veel-te-drukke consument van de 21e eeuw met strakke hand door de wondere wereld van het koken, en vermeldt tot in detail hoeveel spruitjes je per persoon nodig hebt, hoeveel minuten het bereiden gaat duren, en natuurlijk het allerbelangrijkste: wat je moet kopen en van welk merk. Significante uitbreidingen vergeleken met een kookboek uit de jaren ’50, waar een recept meestal een paar regels beslaat omdat basisvaardigheden als het koken van aardappels bekend worden verondersteld.

Ik persoonlijk vond de overgang van mesje naar dunschiller al een teken van moreel verval (ach, de edele kunst van het aardappelschillen) maar ik vrees dat er momenteel een hele generatie opgroeit die aardappels alleen maar kent als voorgesneden schijfjes. In een plastic bakje van de AH stoommaaltijden of, van meer recente datum, uit een formule genaamd ‘Kies&Kook’ die, zoals de naam al aangeeft, de consument een schijn van keuzevrijheid poogt te bieden binnen het kant-en-klaar segment. Steeds meer mensen blijken volslagen hulpeloos met ‘losse’ ingrediënten, zoals bijvoorbeeld een krop sla. Niet per se slecht natuurlijk, maar toch een opmerkelijke bijkomstigheid van een geëmancipeerde, voorgeraakte en optimaal allocatieve samenleving als de onze. Het is duidelijk dat over 50 jaar niemand meer de basisbeginselen van het koken verstaat. Dat is slim bedacht van Albert: creëer afhankelijkheid en wordt almachtig. Een totalitair recept!